Historia Kliniki

Pierwszą operację kardiochirurgiczną (perikardiektomię - częściowe usunięcie worka osierdziowego z dostępu pozaopłucnowego sposobem Braunera w zaciskającym zapaleniu osierdzia) w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Dr Anki (Heleny Wolff), przeprowadził jeszcze w Oddziale Torakochirurgii, w 1951 roku docent Józef Gasiński. W 1957 roku dr Władysław Laszczak wykonał pierwsze cewnikowanie prawego serca, zaś od 1958 roku wykonywano tu, już rutynowo operacje na otwartym sercu włącznie z operacjami wad wrodzonych przeprowadzanymi w hipotermii powierzchniowej do 27 st. C.

W 1975 roku Oddział Torakochirurgii przekształcono w Centrum Torako-Kardiochirurgii pod kierownictwem docenta Michała Juszczyńskiego. Pozyskano aparaturę, w tym polski aparat do krążenia pozaustrojowego MPS-1 (Moll, Płużek, Szymkowiak) produkcji Poznańskich Zakładów Metalurgicznych i Przemysłu Okrętowego im. Hipolita Cegielskiego oraz utworzono Oddział Intensywnej Opieki Medycznej oraz Pododdział Wad Serca kierowany przez Andrzeja Heitzmana. We współpracy z Zakładem Fizjologii Eksperymentalnej Instytutu Fizjologii Akademii Medycznej im. M. Kopernika w Krakowie Dr Roman Pfitzner przeprowadzał badania nad hemodynamiką krążenia wieńcowego i doświadczalnym zawałem mięśnia serca. Nawiązano ścisłą współpracę z II Kliniką Chirurgii AM w Łodzi kierowaną przez Prof. Jana Molla. Dzięki niej w Centrum przeprowadzono 37 operacji serca w krążeniu pozaustrojowym, z udziałem Jana Molla i Antoniego Dziatkowiaka oraz 457 klasycznych komisurotomii mitralnych i 64 inne zabiegi kardiochirurgiczne.

2 czerwca 1979 roku z Łodzi do Krakowa przenosi się Dr hab. med. Antoni Dziatkowiak, uczeń Prof. Jana Molla, który obejmuje funkcję dyrektora nowo utworzonego (zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej Mariana Śliwińskiego z dnia 20.03.1979r. i zarządzenie Rektora AM w Krakowie prof. Tadeusza Popieli z dnia 25.09.1979r.) Instytutu Kardiologii Akademii Medycznej im. M. Kopernika w Krakowie oraz kierownika Kliniki Chirurgii Serca i Naczyń oraz ordynatora Oddziału Chirurgii Serca i Naczyń. Jako siedzibę Instytutu, Kliniki i Oddziału wybrano Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Dr Anki a od 1990 roku im. Jana Pawła II. W ramach całego „desantu łódzkiego” w październiku 1979 roku wraz z doc Antonim Dziatkowiakiem przybyli: kardiolog- doc. Wiesława Tracz, chirurg- Jerzy Sadowski, anestezjolodzy- Barbara Koziorowska i Roman Wirpszo, oraz perfuzjonistka- dr Wanda Jarosik. Wśród „tubylców” przyjmujących desant byli chirurdzy: Melania Jakimowicz, Jerzy Bigosiński, Roman Pfitzner i Krzysztof Lubański.

Uroczystość otwarcia Instytutu Kardiologii odbyła się 17 grudnia 1979 roku w tzw „sali kolumnowej” Szpitala im. Dr Anki, czyli w nieistniejącym już baraku z drewnianymi słupami podpierającymi strop, a przewodniczył jej ówczesny Rektor Akademii Medycznej Prof. Tadeusz Popiela.


Uroczystość otwarcia Instytutu Kardiologii w Krakowie – „sala kolumnowa” Szpitala im. Dr Anki. Na pierwszym planie, od prawej strony: prof.dr hab.med.Tadeusz Horzela, prof.dr hab.med. Zbigniew Szybiński, doc. dr hab.med. Antoni Dziatkowiak (fot.A.Lipnicki)

Stary, niewielki budynek kardiochirurgii wybudowany został jeszcze w 1917 roku jako 30-łóżkowy pawilon dla dzieci ze szkarlatyną. Po adaptacjach i przeróbkach dokonanych przez poprzedników doc. Dziatkowiaka: Józefa Gasińskiego, Władysława Laszczaka i Michała Juszczyńskiego, w 1979 roku budynek miał 100 łóżek na 2 piętrach, jedną salę operacyjną i jedną opatrunkową, 6 punktów sanitarnych i jeden pokój mieszczący całe Laboratorium Szybkich Analiz. Odprawy lekarskie odbywały się (jeszcze przez długie lata) na stojąco, w korytarzu. Do końca 1979 roku przeprowadzono ponad 30 operacji na otwartym sercu, przy czym pacjenci „zwerbowani” byli przez Doc. A. Dziatkowiaka w 1978 i 1979 roku jeszcze w poradni kardiochirurgicznej w Łodzi. Nowy Ordynator „nielegalnie”, to jest bez zgody władz państwowych (co było niezbędne w tamtych czasach) zmniejszył ilość łóżek (i sal chorych) zmieniając funkcję pomieszczeń na dodatkowe 2 sale operacyjne, pracownię hemodynamiczną z 2 aparatami do koronarografii, 12 łóżkowy pododdział pooperacyjny (intensywnej terapii) oraz 42 łóżkowy oddział kardiochirurgiczny. Pozwoliło to na znaczny wzrost diagnozowanych i operowanych chorych i przekroczenie w 1987 roku ”zaczarowanej” liczby 1000 zabiegów chirurgicznych serca rocznie. W 1981 roku, dzięki pomocy Jego Eminencji Metropolity Krakowskiego kardynała Franciszka Macharskiego pozyskano drugi, (już nie zabytkowy jak MPS-1), nowoczesny aparat do krążenia pozaustrojowego firmy Stockert, którego fundatorem był „Caritas” z Freiburga. Później dokupiono jeszcze inne aparaty, m.in. firmy Polystan. Pomimo licznych wysiłków zaplecze lokalowe nie pozwalało sprostać zapotrzebowaniu na zabiegi kardiologiczne i kardiochirurgiczne w dużym regionie południowo-wschodniej Polski.


Zespół Kliniki w 1986 r.: w I rzędzie od prawej strony siedzą: Andrzej Maziarz, Grzegorz Marek, Andrzej Paradowski, Bogusław Kapelak, Krzysztof Lubański (nieco wyżej), Roman Pfitzner stoją od strony lewej: Zbigniew Samitowski, Stanisław Kłodziński, Jerzy Bigosiński, w II rzędzie od lewej strony siedzą: Edward Pietrzyk, Marek Figiel, Łukasz Kizner, Ewa Parnicka, Janusz Bryk, Iwona Sumara-Stelmach, Jolanta Siwińska (fot. A. Lipnicki)

Wykopy pod nowy budynek kardiochirurgii 1990 rok. (fot. A. Lipnicki)

W 1987 roku zdecydowano dobudować na przylegającej do starego budynku parceli skrzydło diagnostyczno- operacyjne. Projekt ostatecznie przyjął „nieco” inne, bo pięciokrotnie większe od pierwotnego pawilonu rozmiary. Budowę rozpoczęto w 1988 roku, by ją przerwać na etapie wykopów i stóp fundamentowych.

Dramatyczna walka o fundusze niezbędne dla kontynuowania inwestycji przyniosła nadzieję zwycięstwa dopiero w 1990 roku, po utworzeniu przez Prof. Dziatkowiaka i jego pacjenta mgr Karola Palucha pod honorowym przewodnictwem Jego Eminencji księdza kardynała Franciszka Macharskiego, Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii „Cor Aegrum”.

Mgr Karol Paluch, Prezes Zarządu Fundacji „Cor Aegrum” 1990-2003. (fot. M. Nawieśniak)

Dzięki licznym ofiarodawcom i sponsorom wznowiono budowę i postawiono 7 – kondygnacyjny budynek o kubaturze 60 tys. m 3. Dzięki włączeniu w 1993 roku budowy nowej Kliniki Kardiochirurgii do planu inwestycji centralnych oraz przejęciu przez K.S.S. im. Jana Pawła II roli głównego inwestora, intensywnych działań Fundacji „Cor Aegrum”, zaangażowaniu ówczesnego wojewody Jerzego Millera, Krakowskiej Kurii Metropolitarnej, regionalnych Parlamentarzystów wszystkich ugrupowań politycznych i licznych darczyńców inwestycję ukończono w 1997roku. Uwieńczeniem wielkiego dzieła było poświęcenie nowego budynku kardiochirurgii przez Ojca Świętego Jana Pawła II w dniu 09.06.1997roku.


Budowa nowego budynku kardiochirurgii, obok stary budynek z zaparkowanymi przed nim z samochodami (!!!) należącymi do pracowników Oddziału, 1992 r. (fot. A. Wróblewski)



Wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w nowym budynku Oddziału Kardiochirurgii- 09.06.1997r. Powitanie przez prof.dr hab.med. Antoniego Dziatkowiaka (u góry) i poświęcenie nowego budynku (na dole). (fot. A. Mari)

W styczniu 1998 uruchomiono wszystkie oddziały i pracownie zlokalizowane w nowym budynku. Kolejnym etapem rozbudowy krakowskiej kardiochirurgii był generalny remont „starego budynku” obejmujący m.in. nadbudowę trzeciego piętra, zakończony w 1999 r.


Nowy (czerwony) i wyremontowany stary (biały) budynek Oddziału kardiochirurgii 2000r. (fot. M. Nawieśniak)

Z bardzo licznych, których wszystkich nie sposób wymienić, istotnych dla rozwoju jednostki faktów z jej historii, zaznaczenia wymaga m.in.:
- w 1980 roku Prof. Dziatkowiak zorganizował bank homogennych zastawek serca. We współpracy z krakowskim Zakładem Medycyny sądowej pozyskano i opracowano ponad 1500 homograftów, spośród których ponad 800 wszczepiono chorym.
- 12.10. 1988 roku przeprowadzono pierwszą operację przeszczepienia serca – pacjent żył ponad 13 lat.


Pierwszy pacjent po transplantacji serca w otoczeniu zespołu przeszczepowego 1988 r. (fot. W.Obcowski)

Do chwili obecnej przeprowadzono łącznie 560 przeszczepów serca. Przez wiele lat kierownikiem zespołu przeszczepowego był dr med. Miroslaw Garlicki, a następnie Prof. dr hab.med. Piotr Przybyłowski Od 2013 roku do Zespołu Transplantacyjnego kierowanego obwecnie przez Dr hab.med. Karola Wierzbickiego dołączyli specjaliści chirurgii ogólnej i nefrolog, co umożliwiło uruchomienie programu przeszczepiania nerek- dotychczas wykonano ponad 77 takich transplantacji.

20 lat temu wszczepiono pierwszy raz w Europie środkowo-wschodniej sztuczne komory serca typu Abiomed BVS 5000 oraz wykonano kilka zabiegów kardiomioplastyki dynamicznej „zmuszając” mięsień najszerszy grzbietu przemieszczony z pleców do worka osierdziowego i naszyty na serce do wspomagania jego skurczów. W 2015 roku uruchomiono program wszczepiania najnowszej generacji sztucznych pomp do wspomagania pracy lewej komory serca LVAD HeartWare i HeartMate– wykonano z powodzeniem 11 operacji.


Zespół Kliniki i Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii 1997 r.
Rząd 1 od lewej: dr med. Grażyna Sokół, dr Melania Jakimowicz, dr hab. med. Jerzy Sadowski, prof. dr hab. med. Antoni Dziatkowiak, dr hab. med. Roman Pfitzner, sekr. Krystyna Kapera, mgr Karol Paluch
Rząd 2 od lewej: dr med. Grzegorz Marek, piel. anest. Elżbieta Sikora (obecnie Senderek), dr med. Rafał Drwiła, piel. oddział. Maria Mars, perf. Agnieszka Palmowska, mgr Maria Radwańska, dr med. Marta Biernat, dr Iwona Sumara, sekr. Elżbieta Chlipała, dr Teresa Wysocka
Rząd 3 od lewej: piel. instr. Anna Krzepa, dr Daria Dobaczewska, piel. anest. Marta Rogala, piel. oddział. Bogumiła Kubowicz, dr med. Dorota Szczurek, dr med. Józef Kopacz, dr med. Stanisław Rumian, dr med. Mirosław Garlicki, dr med. Paweł Rudziński
W dalszych rzędach: dr Tomasz Myrdko, sekr. Dorota Śliwińska, piel. instr. Ewa Żądło, mgr Maria Bożek, dr Mariola Cieśla – Dul, mgr Robert Fabjański, dr Krzysztof Grzymała – Lubański, dr med. Zbigniew Samitowski, dr Jerzy Bigosiński, dr Artur Kocurek, mgr Zdzisława Marcinkowska, piel. instr. Łukasz Wrona, dr Dorota Skirzyńska, dr Jacek Myć, dr Bogdan Suder, dr Dariusz Plicner, dr Robert Sobczyński, dr med. Sławomir Wójcik, dr Robert Starzyk, dr Feliks Orchowski, dr Marek Woźniak, mgr Iwona Wieczór, dr Krzysztof Kamecki, dr med. Edward Pietrzyk, mgr Bożena Gulla, dr med. Bogusław Kapelak, mgr Zbigniew Woszczyna, dr Grzegorz Grudzień

W 2001 roku nastąpiła zmiana nazwy Kliniki i Oddziału Chirurgii Serca i Naczyń na Klinika i Oddział Kliniczny Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii.

Prof. dr hab. med. Antoni Dziatkowiak – Kierownik Kliniki i Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii w latach 1979-2001. (fot. M. Nawieśniak)

W 2001 roku Prof. Antoni Dziatkowiak przechodzi na emeryturę. Aż do tego momentu codziennie (o ile rozliczne obowiązki na to pozwalały) wykonywał 2-4 operacje kardiochirurgiczne. Zgodnie z daną przez siebie obietnicą po odejściu w stan spoczynku nie pojawił się już nigdy na bloku operacyjnym, a na Odcinku Pooperacyjnym widziany był jedynie kilkukrotnie jako „gość” odwiedzający zoperowanych w Oddziale swoich znajomych pacjentów. Zakończył czynną pracę kliniczną w pełni chwały, u szczytu swoich możliwości chirurgicznych i naukowych.

Do tej pory „pojawia się” w nowym budynku pozostając „dobrym duchem” krakowskiej kardiochirurgii. Działa aktywnie w Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii „Cor Aegrum” (sprawuje funkcję Przewodniczącego Rady Fundacji) wspierając wciąż swoje dzieło „materialne i duchowe”, wygłasza liczne wykłady, pisze książki, uczestniczy w prawie wszystkich świętach i spotkaniach okolicznościowych organizowanych przez Oddział, Klinikę, Instytut i Szpital.


Prof. dr hab.med. Jerzy Sadowski – Kierownik Kliniki i Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii w latach 2001 - 2015. (fot. M. Nawieśniak)

Następcą, Kierownikiem Kliniki i Ordynatorem Oddziału Klinicznego został Prof. Jerzy Sadowski.


Prof. A. Dziatkowiak przekazuje „władzę” Prof. J. Sadowskiemu- 2001r. (fot. M. Nawieśniak)


Zespół Kliniki i Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii 2014 r. (fot. M. Nawieśniak)
Rząd 1 od lewej: dr Jerzy Bigosiński, dr med. Grzegorz Grudzień, dr hab. med. Karol Wierzbicki, prof. dr hab. med. Piotr Przybyłowski, dr. hab. med. Roman Pfitzner, prof. dr hab. med. Jerzy Sadowski, dr hab. med. Bogusław Kapelak, dr med. Zbigniew Samitowski, dr hab. med. Krzysztof Bartuś, dr med. Tomasz Myrdko
Rząd 2 od lewej: sekr. Katarzyna Apostoł, sekr. Małgorzata Kubek, sekr. Dorota Śliwińska, dr med. Janusz Konstanty – Kalandyk, dr Krzysztof Grzymała – Lubański, mgr Beata Janas, dr Jolanta Siwińska, mgr piel. Katarzyna Jakimowicz, dr n. kf. Dominika Batycka – Stachnik, dr med. Artur Bartoszcze, dr Łukasz Zieliński, dr Bogusław Gawęda, dr med. Grzegorz Marek, dr med. Grzegorz Filip
Rząd 3 od lewej: dr med. Jacek Myć, dr Paweł Kruszec, dr Paulina Babiarczyk, dr Michał Mędrzycki, dr Radosław Litwinowicz, dr Sławomir Różana, dr med. Jacek Piątek, dr Maciej Bochenek, dr med. Dariusz Plicner, dr med. Robert Sobczyński, dr med. Jarosław Stoliński.

W Oddziale przeprowadzono wiele pionierskich zabiegów kardiochirurgicznych, z których szczególnie ważne, bo stanowiące kroki milowe w rozwoju światowej i polskiej kardiochirurgii były: pierwsze w historii wszczepienie bezszwowej zastawki aortalnej – Prof. Jerzy Sadowski- 13.01.2005 roku oraz pierwsze w Polsce przezkoniuszkowe wszczepienie zastawki aortalnej – 25.11.2008 – Prof. Jerzy Sadowski, Doc. Bogusław Kapelak, Doc. Dariusz Dudek.

Równie przełomowym i nowatorskim (jak na lata 70-te i 80-te poprzedniego wieku) było wprowadzenie od samego początku działalności Instytutu Kardiologii obowiązkowych, początkowo cotygodniowych konsultacji kardiologiczno-kardiochirurgicznych na których omawiano i kwalifikowano wszystkich pacjentów do optymalnego postępowania terapeutycznego (leczenie zachowawcze, zabiegowe lub operacyjne). Dopiero od kilku lat takie postepowanie zostało ujęte w standardach i wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego jako „Heart Team”, co wymusiło powołanie takich komisji kwalifikacyjnych w każdym ośrodku kardiologiczno-kardiochirurgicznym.

Od początku swojej działalności w Oddziale wykonywane były operacje naczyniowe zwłaszcza w obrębie aorty piersiowej, brzusznej, tętnic szyjnych i tętnic kończyn dolnych, jak również operacje żylaków kończyn dolnych. Operacje na tętnicach wykonywali głównie kardiochirurdzy, zaś operacje żylaków (i tętnic) nasz przez wiele lat jedyny „naczyniowiec”- dr n. med. Tomasz Drążkiewicz. Po „politycznym” oddzieleniu kwalifikacji kardiochirurgicznych i naczyniowych zabiegi te mogli samodzielnie wykonywać jedynie specjaliści w zakresie chirurgii naczyń, dlatego zatrudniono jeszcze kilku „fajnych naczyniowców” (m.in. dr n.med. Mariusz Trystuła, dr n.med Andrzej Brzychczy, dr n.med. Jerzy Krzywoń, dr n. med. Jakub Zasada) i wyodrębniono w 2009 r. Pododdział Chirurgii Naczyń, a następnie, w marcu 2014 roku w strukturze organizacyjnej Szpitala utworzono nowy, samodzielny Oddział Chirurgii Naczyń z Pododdziałem Zabiegów Endowaskularnych. Należy zaznaczyć, iż odbyło się to w bardzo „naturalny” sposób, poprzez wydzielenie z oddziału kardiochirurgicznego kadry medycznej, w tym chirurgów, instrumentariuszek, pielęgniarek i umieszczenie Oddziału w przyległej do oddziału kardiochirurgii części pawilonu M V. Kierownikiem Oddziału pozostaje dr.n.med. Mariusz Trystuła, a jego zastępcą dr.n.med. Andrzej Brzychczy.

Nie sposób w tak ograniczonym wymiarze publikacji wymienić wszystkich pracowników: lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów, sekretarek, psychologów, rehabilitantów, laborantów, techników i innych pracujących w przeszłości zasłużonych dla tej jednostki ofiarnych ludzi. Wielu z nich znajduje się na załączonych wyżej zdjęciach archiwalnych.

W grudniu 2015 roku Prof. Jerzy Sadowski przechodzi na emeryturę (choć nadal wciąż operuje). Jego następcą jako kierownik Kliniki i Oddziału zostaje Prof. dr hab.med. Bogusław Kapelak.


Stan obecny


Prof. dr hab. med. Bogusław Kapelak – Kierownik Kliniki i Kierownik Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii (fot. M. Nawieśniak)

W Oddziale Klinicznym Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii wykonuje się rocznie około 2300 operacji serca i dużych naczyń, w tym około 1200 zabiegów pomostowania tętnic wieńcowych (z lub bez użycia krążenia pozaustrojowego), około 700 operacji zastawek serca i 200 operacji tętniaków aorty („specjalność ośrodka”), około 100 operacji wad wrodzonych serca u dorosłych, zabiegów usunięcia guzów serca, przeszczepów serca i implantacji sztucznych komór serca oraz ponad 200 innych złożonych operacji w tym zabiegów hybrydowych kardiologiczno-, naczyniowo-, torakochirurgiczno-, urologiczno - kardiochirurgicznych wymagających obecności operatorów różnych specjalności.

Corocznie zwiększa się liczba wykonywanych małoinwazyjnych zabiegów kardiochirurgicznych – naprawy i implantacji zastawek mitralnych i aortalnych z dostępu przez minitorakotomię boczną i ministernotomię, pomostowania gałęzi międzykomorowej przedniej z zastosowaniem tętnicy piersiowej wewnętrznej lewej z dostępu przez lewo przednio-boczną minitorakotomię -MIDCAB, torakoskopowej ablacji epikardialnej lewego przedsionka i zamknięcia uszka lewego przedsionka. Szczególnie dynamicznie rośnie liczba operacji hybrydowych łączących techniki chirurgiczne z metodami kardiologii interwencyjnej, takich jak wykonanie operacji zastawkowej lub wieńcowej z minidostępu z jednoczesną przezskórną angioplastyką tętnic wieńcowych lub szyjnych, przezskórne i przezkoniuszkowe wszczepianie zastawki aortalnej - TAVI (kilkadziesiąt zabiegów rocznie), a ostatnio także mitralnej oraz przezkoniuszkowe wszczepianie sztucznych nici ścięgnistych (Harpoon) lub przezskórne wszczepianie zapinek MitraClip spinających ze sobą oba płatki w celu naprawy zastawki mitralnej.


Zespół Kliniki i Oddziału Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii w 10.2016r. (fot.M. Nawieśniak)
Rząd 1 od lewej: dr Bogdan Niekowal, dr med. Grzegorz Marek, dr med.Tomasz Myrdko, dr med. Zbigniew Samitowski, Prof. UJ dr hab. med. Bogusław Kapelak, dr med. Grzegorz Filip, dr Bogusław Gawęda, dr Łukasz Zieliński, dr med. Robert Sobczyński, dr med. Grzegorz Grudzień
Rząd 2 od lewej: dr Maciej Kowalski, dr Katarzyna Siek, dr med. Monika Kraśnicka, dr med. Dariusz Plicner, dr Krzysztof Grzymała – Lubański, sekr. Dorota Śliwińska, dr n.psych. Jolanta Siwińska, dr Izabela Górkiewicz – Kot, dr Piotr Węgrzyn, dr med. Janusz Konstanty – Kalandyk, sekr. Katarzyna Apostoł, dr med. Jacek Piątek
Rząd 3 od lewej: Prof. UJ dr hab. med. Krzysztof Bartuś, dr med. Radosław Litwinowicz, dr Grzegorz Wasilewski, dr Piotr Mazur, dr Maciej Bochenek, sekr. Magdalena Lipińska, sekr. Katarzyna Kudyba, sekr. Jolanta Zębala, sekr. Małgorzata Kubek, sekr. Małgorzata Bratek – Siwak, sekr. Magdalena Durek, dr Paweł Kruszec, dr Grzegorz Trybowski, dr med. Jacek Myć

Wraz z elektrokardiologami wykonywane są zabiegi usunięcia i reimplantacji układów stymulujących serca, hybrydowe ablacje endo- i epikardialne z mapowaniem śródsercowym. Wraz z chirurgami naczyniowymi wykonywane są zabiegi złożone zastawkowe lub wieńcowe wraz z plastyką tętnic szyjnych oraz zabiegi wszczepiania stentgraftów do aorty piersiowej wraz z reimplantacją tętnic dogłowowych do aorty wstępującej („debranching”). Unikalna w skali kraju współpraca krakowskich urologów i kardiochirurgów pozwala na przeprowadzanie zabiegów jednoczesnego usunięcia nerki wraz z jej guzem sięgającym prawego przedsionka serca z podwójnego dostępu przez sternotomię i cięcie brzuszne z zastosowaniem aparatu do krążenia pozaustrojowego, z całkowitym zatrzymaniem krążenia. W wielu przypadkach do przeprowadzenia takich złożonych, wielospecjalistycznych zabiegów wykorzystywana jest hybrydowa sala operacyjna zlokalizowana w najnowszej części pawilonu M V.

W Oddziale i Klinice prowadzona jest nie tylko działalność lecznicza, ale także szkoleniowo-dydaktyczna i badawcza.

Od początku istnienia Oddziału i Kliniki ważną część jej działalności stanowią zajęcia dydaktyczne –seminaria i ćwiczenia z kardiochirurgii, kardiologii, rehabilitacji klinicznej i ratownictwa medycznego dla studentów Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UJ oraz z kardiochirurgii i kardiologii dla studentów Szkoły Medycznej dla Obcokrajowców CMUJ. Ponadto prowadzone są liczne kursy, szkolenia podyplomowe oraz staże w ramach specjalizacji z kardiochirurgii, torakochirurgii, chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej, transplantologii i kardiologii. Koordynatorem wszystkich zajęć dydaktyczno- szkoleniowych od samego początku działania Kliniki jest Prof. dr hab. med. Roman Pfitzner- zastępca Kierownika Kliniki Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii UJ CM. Jest on również od 1981 roku twórcą i opiekunem Kardiochirurgicznego Studenckiego Koła Naukowego, jednego z najprężniej, najdłużej działających i najbardziej utytułowanych studenckich kół naukowych w Krakowie i Polsce. Z Koła wywodzi się ponad 30 samodzielnych pracowników naukowych (profesorów, docentów), a ponad 200 osób uzyskało tytuł doktora nauk medycznych. Ponad połowa chirurgów pracujących w przeszłości i obecnie w Oddziale wywodzi się z Koła, zaś znaczna ilość „byłych kółkowiczów” pracuje w innych oddziałach Szpitala i Klinikach Instytutu kardiologii UJ CM.

W oddziale prowadzonych było i jest nadal wiele programów (projektów) badawczych o charakterze badań klinicznych na różnym etapie wdrożenia do praktyki klinicznej. Wiele z nich prowadzonych jest we współpracy z centrami rozwojowymi w Stanach Zjednoczonych, a kilka projektów zakończyło się pełnym sukcesem, czego ukoronowaniem było wprowadzenie nowej metody leczenia, systemu zabiegowego lub nowego typu zastawki serca do komercyjnego zastosowania. Przykładem „nowości” zastosowanych i unowocześnionych w tut. Oddziale, a wprowadzonych do ogólnie dostępnego zastosowania jest system do chirurgicznego (torakoskopowego i endowaskularnego) zamykania uszka lewego przedsionka firmy LARIAT, bezstentowa zastawka aortalna wykonana z końskiego osierdzia firmy 3F, a także już jedynie „historyczny” sztuczny pierścień do anuloplastyki zastawki dwudzielnej opracowany wspólnie z firmą Trichomed z Łodzi.

Obecnie w skład Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii wchodzą następujące struktury organizacyjne:

1.Blok Operacyjny obejmujący 6 sal operacyjnych i Pracownię Krążenia Pozaustrojowego-budynek MV 4 piętro
Kierownik Dr. n.med. Zbigniew Samitowski,
pielęgniarka oddziałowa- mgr Beata Janas

Spośród 33 pielęgniarek operacyjnych – instrumentariuszek: 6 posiada tytuł magistra, 19 licencjat z pielęgniarstwa, zaś 29 posiada specjalizacje z pielęgniarstwa operacyjnego.
Na bloku pracuje świetnie wyszkolona kadra pielęgniarska stale podnosząca swoje kwalifikacje zawodowe poprzez uczestnictwo w studiach I i II stopnia z pielęgniarstwa na Wydziale Ochrony Zdrowia oraz w kursach specjalizacyjnych z pielęgniarstwa operacyjnego i licznych szkoleniach. Instrumentariuszki wraz z lekarzami zabezpieczają nie tylko planowe ale także nagłe zabiegi operacyjne przez całą dobę. Wymogi skomplikowanych, długich, ryzykownych, bardzo stresujących zabiegów kardiochirurgicznych sprawiają, iż pracują tutaj jedynie najlepsi z najlepszych.


Zespół Bloku Operacyjnego-
Rząd 1 od lewej: mgr piel. Beata Janas, lic. piel. Joanna Matuła – Winkler, lic. piel. Bożena Chmielnicka, lic. piel. Justyna Kosmala, dr med. Zbigniew Samitowski, lic. piel. Magdalena Milli, spec. piel. Agnieszka Szymańska
Rząd 2 od lewej: lic. piel. Joanna Szuba, mgr piel. Joanna Miarka – Lachendro, lic. piel. Agnieszka Wątor, lic. piel. Izabela Kubun, lic. piel. Elżbieta Pipień, lic. piel. Lucyna Kroczek, mgr piel. Sylwia Jachymek, specj. piel. Eulalia Halek, lic. piel. Lucyna Dzieża


2.Pracownia Krążenia Pozaustrojowego z Zespołem Perfuzjonistów w kardiochirurgii
Kierownik: Dr n. med. Zbigniew Samitowski
Koordynator Zespołu Perfuzjonistów: dyplomowany perfuzjonista Krzysztof Szymański


Dyplomowani perfuzjoniści- od lewej: Teresa Żuchowicz, Ewa Dolecka – Antonowa, Jolanta Krupińska, Bogumiła Rachwał, Krzysztof Szymański, Agnieszka Derdaś, Joanna Pępek, dr med. Zbigniew Samitowski - kierownik, Agnieszka Wypchał, Joanna Feliksiak, Agata Duraj, Grażyna Lech, Krystyna Mika (fot. M. Nawieśniak)


Zastosowanie aparatu do krążenia pozaustrojowego (sztucznego płuco-serca), czyli tzw. „perfuzja”, to metoda zapewniająca pacjentowi prawidłowe krążenie krwi i dostarczanie tlenu do wszystkich narządów podczas zabiegów kardiochirurgicznych na otwartym sercu (operacji wymiany lub naprawy zastawek serca, tętniaków aorty i tętniaków serca, przeszczepienia serca) oraz w przypadku większości operacji pomostowania tętnic wieńcowych. Osobą uprawnioną do prowadzenia krążenia pozaustrojowego jest dyplomowany perfuzjonista, czyli wykwalifikowany technik, który posiada odpowiednią specjalizację. Jest on „pełnoprawnym” członkiem zespołu operacyjnego niezbędnym do przeprowadzenia każdej operacji kardiochirurgicznej, a jego odpowiedzialność i umiejętności mają istotny wpływ na powodzenie zabiegu. Kwalifikacje perfuzjonisty obejmują ponadto zmontowanie zestawu i obsługę systemu ECMO, czyli aparatu do pozaustrojowego utlenowania krwi (stosowanego m.in. do leczenia chorych na świńską grypę, chorych będących w głębokim wyziębieniu -hipotermii, ostrej kardiomiopatii pozapalnej, ciążowej/popołogowej), a także innych urządzeń określanych jako „sztuczne serce, sztuczne płuco-serce” oraz aparatów do odzyskiwania krwi z pola operacyjnego „cell-saverów” i wielu innych. Perfuzjoniści, podobnie jak lekarze kardiochirurdzy i anestezjolodzy oraz instrumentariuszki i pielęgniarki anestezjologiczne pełnią całodobowe zabezpieczenie kardiochirurgiczne, co dodatkowo zwiększa obciążenie psychiczne i fizyczne związane z wykonywaniem tego specyficznego zawodu.

3.Odcinek Pooperacyjny obejmujący 50 łóżek chorych – budynek MV, 2 piętro
Kierownik: Dr n.med. Grzegorz Grudzień,
pielęgniarka oddziałowa- mgr Katarzyna Jakimowicz


Zespół Pielęgniarski Odcinka Pooperacyjnego- od lewej: lic. piel. Izabela Bryła, mgr piel. Aleksandra Straż, lic. piel. Małgorzata Klimas, piel. dypl. Maria Krzytoń, lic.piel. Iwona Pielka, mgr piel. Katarzyna Jakimowicz, st. piel. Agata Prusak, st. piel. Agnieszka Lisowska, mgr piel. Krzysztof Jurek, st. piel. Beata Lisowska, mgr piel. Katarzyna Konieczna, lic. piel. Katarzyna Cieślik, mgr piel. Magdalena Dębska, st. piel. Irena Gala (fot. M. Nawieśniak)


Dr n.med. Grzegorz Grudzień –Kierownik Odcinka Pooperacyjnego (fot. M.Nawieśniak)

Na Odcinku Pooperacyjnym znajduję się 15 klimatyzowanych sal przeznaczonych dla 50 chorych po operacjach kardiochirurgicznych. Każda sala posiada swój węzeł sanitarny, dostęp do gazów medycznych, próżni i systemu centralnego monitorowania. Nad pacjentami codzienną pieczę (oprócz lekarzy chirurgów i kardiologów) sprawuje 6-9 pielęgniarek, technik ekg, czyli od początku działalności Oddziału niezastąpiona Pani Maria Sekuła, dietetyczka, panie salowe.

Wysoce wyspecjalizowany personel pielęgniarski, stanowi 53 pielęgniarki i 2 pielęgniarzy, w tym:
17 z tytułem magistra i 25 licencjata pielęgniarstwa, 21 pielęgniarek ukończyło kurs kwalifikacyjny, a 11 posiada specjalizację z dziedziny chirurgii, specjalizację z pielęgniarstwa zachowawczego (3), kardiologicznego (1), anestezjologicznego i IT (1). Ponadto w zespole są pielęgniarki, które odbyły kursy kwalifikacyjne z EKG (10), pielęgniarstwa ratunkowego (1), medycyny ratunkowej (1), anestezjologii i intensywnej terapii (4), RKO (7). Jedna pielęgniarka i jeden pielęgniarz są również ratownikami medycznymi, a jedna posiada tytuł mgr resocjalizacji.

Na Odcinek Pooperacyjny pacjenci przenoszeni są bezpośrednio z Oddziału Intensywnej Terapii (w przypadku niepowikłanego przebiegu po kilkunastu godzinach od zakończenia zabiegu chirurgicznego) lub w przypadku „małych” zabiegów bezpośrednio z sali operacyjnej. Średnia długość pobytu na tym odcinku, to około 7 dni. Konkretnym pacjentem opiekuje się jego operator (kardiochirurg) i on jednoosobowo bierze odpowiedzialność za jego proces terapeutyczny- operację i wczesny okres pooperacyjny. Taki system opieki wdrożony w 2001 roku przez Prof. Jerzego Sadowskiego został nazwany „systemem konsultanckim” i był wówczas ewenementem w skali kraju. Nawet dziś w wielu ośrodkach kardiochirurgicznych wciąż obowiązuje klasyczny przydział lekarza – opiekuna do pacjentów znajdujących się na „jego” sali chorych oraz bezpośredni nadzór kierującego oddziałem, czyli tzw. „system ordynatorski”. Wielu chirurgów kontynuuje tą opiekę w działającej w Szpitalu Specjalistycznej Poradni Kardiologiczno-kardiochirurgicznej. Nieodzowną pomocą i wsparciem w „prowadzeniu” i leczenia pacjentów po operacji kardiochirurgicznej są kardiolodzy, którzy konsultują wszystkich chorych, wykonują im diagnostykę kardiologiczną (echokardiografia, elektrokardiografia) i prowadzą leczenie antyarytmiczne (w tym kardiowersje elektryczne i farmakologiczne).

Podstawową rolę w pooperacyjnym leczeniu i pielęgnacji chorych odgrywają jednak nie lekarze, lecz wysoce wykwalifikowane pielęgniarki, zwłaszcza, że „chirurdzy–opiekuni” przez znakomitą większość czasu są zajęci na bloku operacyjnym, a kardiolodzy w liczbie trzech wykonują także śródoperacyjne badania echokardiografii przezprzełykowej oraz inne kontrolne „echa”. W praktyce lekarzem koordynującym pracę Odcinka przez większość dnia jest lekarz dyżurny- kardiochirurg, który we wszystkie dni tygodnia zajmuje się pacjentami od rana (a nie od 15-tej), czyli przez całą dobę. Drugi lekarz dyżurny, którym jest zazwyczaj chirurg w trakcie specjalizacji z kardiochirurgii opiekuje się Odcinkiem Transplantacyjnym i tzw. septycznym. Oprócz dwóch lekarzy dyżurnych przebywających w Oddziale („na miejscu”) inna para lekarzy – kardiochirurg oraz chirurg w trakcie specjalizacji pełni dyżur „pod telefonem”, czyli tak zwane zabezpieczenie kardiochirurgiczne. W ciągu godziny zespół operacyjny (w skład którego wchodzi jeszcze anestezjolog, który ma dyżur na miejscu, 2 instrumentariuszki– także mają dyżur na miejscu i technik perfuzjonista- pełni dyżur pod telefonem) jest gotowy rozpocząć każdy zabieg kardiochirurgiczny. Jesteśmy wciąż jedynym ośrodkiem kardiochirurgicznym w województwie małopolskim i zabezpieczamy cały ten rejon w zakresie wszystkich przypadków wymagających nagłej operacji serca i aorty wstępującej czy też podłączenia ECMO (sztucznego płuco-serca).

Po zakończeniu leczenia w Oddziale pacjenci (w zdecydowanej większości) są bezpośrednio kierowani na wczesną, poszpitalną rehabilitację kardiologiczną do Szpitali Uzdrowiskowych w Rabce Zdroju, Busku Zdroju, Rymanowie Zdroju i w Zakopanem lub do działającego na terenie Szpitala im. Jana Pawła II Oddziału Rehabilitacji Kardiologicznej. Alternatywą jest przeniesienie pacjenta do oddziału kardiologicznego lub internistycznego w innym szpitalu oraz (zazwyczaj na życzenie pacjenta) do domu. Pacjenci z okolic Krakowa mogą później kontynuować rehabilitację kardiologiczną w trybie ambulatoryjnym (dziennym) w Oddziale Rehabilitacji kardiologicznej tut. Szpitala.

4.Odcinek Transplantologii i Mechanicznego Wspomagania Krążenia obejmujący 30 łóżek – budynek MV - 2 piętro
Kierownik dr. hab. med. Karol Wierzbicki,
pielęgniarki koordynujące: Dr n. med. mgr piel. Irena Milaniak - koordynator wojewódzki Poltransplantu oraz mgr Ferdynanda Krupa-Hubner- obie pełnią ponadto w Szpitalu funkcję Koordynatorek Pobierania i Przeszczepiania narządów dla serca i nerek.


Zespół Pielęgniarski Odcinka Transplantacji i Mechanicznego Wspomagania Krążenia- od lewej: mgr piel. Bożena Sasak, mgr piel. Alina Manys, lic. piel. Katarzyna Fiołek, dr n. med. mgr piel. Irena Milaniak, opiekun med. Teresa Szostak, specj. piel. chir. Anna Dzidek (fot. M. Nawieśniak)


Dr hab.med. Karol Wierzbicki- Kierownik Odcinka i Zespołu Transplantacji i Mechanicznego Wspomagania Krążenia. (fot. M. Nawieśniak)

Personel pielęgniarski Odcinka stanowią 23 pielęgniarki, w tym: 11 z tytułem magistra pielęgniarstwa, 9 z tytułem licencjata pielęgniarstwa, a 9 posiada różne specjalizacje.

Odcinek przeznaczony jest dla pacjentów z ciężką niewydolnością serca oraz dla pacjentów po transplantacji serca i nerki oraz wszczepieniu systemów mechanicznego wspomagania krążenia. Tutaj leczeni są ponadto pacjenci po „klasycznych” zabiegach kardiochirurgicznych oraz przyjmowani są chorzy zakwalifikowani do pilnych i planowych operacji serca i dużych naczyń. Zakres działalności obejmuje hospitalizację, diagnostykę i kwalifikację pacjentów ze skrajną niewydolnością serca, okresową ocenę chorych zakwalifikowanych do transplantacji serca lub implantacji systemów mechanicznego wspomagania krążenia. Prowadzona jest pełna, kompleksowa diagnostyka i wielospecjalistyczne leczenie pacjentów po transplantacji serca i nerki i wszczepieniu mechanicznego wspomagania krążenia, także w trybie pilnym.








Z Oddziałem Klinicznym Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii ściśle współpracuje Oddział Intensywnej Terapii – 30 łóżek – budynek MV -3 piętro, kierowany przez Prof. dr hab.med. Rafała Drwiłę. Należący do zespołu OIT anestezjolodzy i pielęgniarki anestezjologiczne prowadzą znieczulenie każdego pacjenta podczas operacji serca i dużych naczyń, a później wszyscy pracownicy Oddziału sprawują pieczę nad chorymi podczas wczesnego okresu pooperacyjnego.


Zespół Oddziału Intensywnej Terapii-
Rząd 1 od lewej: piel. Henryka Mączka, piel. Anna Przybycień, Prof. dr hab. med. Rafał Drwiła, dr Agnieszka Flis, piel. Grażyna Grochal – Wilkosz, piel. Grażyna Smagała – Czapka, piel. Anna Zeliaś, dr Teresa Feluś
Rząd 2 od lewej: dr Robert Kłyszejko, dr Ryszard Wieczorek, dr Barbara Dziechciowska, dr Jan Martynów, dr Aneta Siekańska – Cholewa, piel. Aniela Skwarek, piel. Magdalena Korba, mgr fizjoter. Donata Kołacz, dr n. kf. Dominika Batycka – Stachnik (fot. M. Nawieśniak)


W ramach Oddziału Klinicznego Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii działają następujące zespoły:
1. Zespół Kardiochirurgów:

Kardiochirurdzy: Prof. dr hab. med. Roman Pfitzner, Prof. dr hab. med. Krzysztof Bartuś, Dr hab. med. Karol Wierzbicki, Dr med. Zbigniew Samitowski, Dr med. Grzegorz Marek, Dr Krzysztof Lubański, Dr med. Tomasz Myrdko, Dr Bogdan Suder, Dr med. Grzegorz Grudzień, Dr med. Jarosław Stoliński, Dr med. Robert Sobczyński, Dr med. Jacek Piątek, Dr med. Artur Bartoszcze, Dr med. Dariusz Plicner, Dr med. Janusz Konstanty-Kalandyk, Dr Łukasz Zieliński, Dr med. Piotr Węgrzyn, Dr Maciej Bochenek, Dr med. Radosław Litwinowicz (w trakcie apecjalizacji), dr Michał Mędrzycki (w trakcie specjalizacji), dr Grzegorz Wasilewski (w trakcie specjalizacji), Dr Piotr Mazur (w trakcie specjalizacji)

2. Zespół Kardiologów:

Dr Paweł Kruszec, Dr med. Jacek Myć, Dr Izabela Górkiewicz-Kot, Dr med. Grzegorz Trybowski, Dr Sylwia Drapisz

3. Zespół transplantacyjny –„przeszczepowy”:

Dr hab. med. Karol Wierzbicki- kardiochirurg, transplantolog – kierownik Zespołu Przeszczepowego i Odcinka Transplantacji i Mechanicznego Wspomagania Krążenia, dr med. Jacek Piątek- kardiochirurg, transplantolog, dr med. Piotr Węgrzyn- kardiochirurg, Dr Bogdan Niekowal- chirurg ogólny, dr Maciej Kowalewski – chirurg ogólny, Dr med. Monika Kraśnicka- nefrolog, transplantolog, dr Nina Wilczyńska-Beim- specjalista chorób wewnętrznych, Dr Katarzyna Siek – specjalista chorób wewnętrznych, Dr Izabela Górkiewicz-Kot- kardiolog, Dr med. Grzegorz Trybowski- kardiolog.

4. Zespół Psychologów Klinicznych

Psycholodzy: mgr Iwona Wieczór, mgr Agnieszka Zdechlik, mgr Urszula Kiwit

Dr Jolanta Siwińska, specjalista psycholog kliniczny – kierownik

Okołooperacyjna opieka psychologiczna odgrywa olbrzymią rolę w procesie przygotowania chorych do ciężkich i ryzykownych operacji serca jak również pomaga pacjentom radzić sobie z bardzo traumatycznymi przeżyciami z wczesnego okresu pozabiegowego. Stały wzrost wieku populacji operowanych chorych nierozerwalnie wiąże się z zaawansowaniem zmian psychoorganicznych, „dementywnych” oraz z częstością występowania pooperacyjnych zespołów majaczeniowych (tzw. „psychoz pooperacyjnych”). To właśnie dzięki stałej obecności wśród członków zespołu terapeutycznego psychologów klinicznych odpowiednio wcześnie udaje się rozpoznać, a często także wdrożyć odpowiednie leczenie psychiatryczne. Inną, równie istotną rolą psychologów klinicznych jest edukacja pacjentów odnośnie postępowania przed i pooperacyjnego – przebieg przygotowania do zabiegu, przebieg wybudzania pooperacyjnego, zasad postępowania w Oddziale Intensywnej Terapii Pooperacyjnej, na Odcinku Pooperacyjnym, a następnie w Szpitalu Uzdrowiskowym i w domu. Zwłaszcza edukacja dotycząca leczenia przeciwkrzepliwego, którą tradycyjnie w krakowskim ośrodku obarczeni są nasi psycholodzy ma kluczową rolę dla uniknięcia ciężkich powikłań zakrzepowo- zatorowych i krwotocznych. Utworzenie w 1982 roku Zespołu i docenienie wartości psychologii klinicznej w procesie zdrowienia pacjentów po operacjach serca oraz ścisła integracja psychologów klinicznych z pracą całego oddziału (np. psycholog obowiązkowo bierze udział we wszystkich wizytach lekarskich) było działaniem pionierskim w historii polskiej kardiochirurgii. Nawet w obecnych czasach takie współdziałanie nie jest zjawiskiem rutynowym zarówno w naszym kraju jak i za granicą, natomiast opierając się na naszym długim doświadczeniu jest ono godne naśladowania.

5. Zespół Fizjoterapeutów - Dr n. kf. Dominika Batycka-Stachnik - Kierownik zespołu


Zespół Fizjoterapeutów-
Rząd 1 od lewej: dr n. kf Dominika Batycka Stachnik, mgr Krystyna Tomczyk, mgr Donata Kołacz, dr n. kf Agnieszka Koziana, mgr mgr Małgorzata Kozerska – Drygała
Rząd 2 od lewej: st. tech. fizjoter. Wanda Ziomek, mgr Wojciech Ćwiklicki, mgr Beata Jastrzębska, mgr Robert Kudyba (fot. M. Nawieśniak)


Zespół został utworzony już w 1979 roku, a więc istnieje od początku działalności Oddziału i Kliniki. Prowadzi całodobową (dyżury stacjonarne) okołooperacyjną opiekę rehabilitacyjną. Pełni ona kluczową rolę w procesie chirurgicznego leczenia chorób serca i dużych naczyń. Fizjoterapeuta kliniczny jest nieodzowny podczas każdej z wizyt lekarskich zarówno na Oddziale Intensywnej Terapii jak i na obu odcinkach „łóżkowych” Oddziału Kardiochirurgii, a w przypadku pogorszenia stanu chorego na skutek nasilenia niewydolności oddechowej jest wzywany przez dyżurnego lekarza do pacjenta o każdej porze dnia i nocy. W przeddzień operacji dla wszystkich pacjentów fizjoterapeuci przeprowadzają szkolenie dotyczące ćwiczeń oddechowych, wczesnego uruchamiania po zaplanowanym zabiegu. To właśnie fizjoterapeuta uczestniczy czynnie przy odłączeniu od respiratora każdego chorego na Oddziale Intensywnej Terapii. W dobie coraz starszych, schorowanych, otyłych, nierzadko uszkodzonych neurologicznie pacjentów poddawanych operacjom kardiochirurgicznym intensywna rehabilitacja okołooperacyjna pełni kluczową rolę dla ich przeżycia i powrotu do samodzielnego funkcjonowania. Podobnie jak w przypadku psychologów klinicznych „pełna” i równoprawna przynależność magistrów fizjoterapii klinicznej do zespołu leczniczego oddziału kardiochirurgii stanowi duże, pionierskie osiągnięcie Ośrodka Krakowskiego.

6. Sekretariat - Zespół Sekretarek Medycznych

Całą „wszechogarniającą biurokracją”, czyli niewdzięczną, komputerowo-papierową robotą „zarządzają” sekretarki medyczne. Ilość generowanych dokumentów pisanych, a zwłaszcza elektronicznych narasta lawinowo stając się zmorą białego personelu, zwłaszcza lekarzy i pielęgniarek. Na szczęście dla lekarzy (gdyż pielęgniarki całą „papierologią” zajmują się osobiście) wysoce wykwalifikowane sekretarki bardzo odciążają chirurgów czynnie uczestnicząc w przygotowywaniu licznych dokumentów związanych z pobytem, a zwłaszcza z wypisem chorych.

Organizacyjnie w Oddziale znajduje się kilka dobrze zorganizowanych sekretariatów: Sekretariat Główny Oddziału Klinicznego i Kliniki Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii: Dorota Śliwińska- Kierownik, Małgorzata Kubek, lic. Katarzyna Apostoł, Sekretariat Odcinka Pooperacyjnego oraz Odcinka Transplantacji i Mechanicznego Wspomagania Krążenia – mgr Elżbieta Michalczewska-Góralczyk, inż. Katarzyna Kudyba, mgr Magdalena Lipińska, lic. Małgorzata Bratek-Siwak, Jolanta Zębala, Sekretariat Bloku Operacyjnego: Magdalena Durek.

7. Fotograf

Bardzo ważnym wsparciem dla zespołu w zakresie archiwizacji i przeprowadzania transmisji z operacji kardiochirurgicznych, prowadzenia dokumentacji fotograficznej niezbędnej dla przygotowania publikacji naukowych, dydaktycznych, okolicznościowych (także tej) jest od wielu lat nasz fotograf Marek Nawieśniak.